Ti nuk je e zezë, Tomorrica ime!…
Tomorrica e Gramshit, thesari i heshtur i natyrës dhe historisë
Nga Luan Mema
Tomorrica e Gramshit është një vend ku natyra, historia dhe shpirti i njerëzve gërshetohen në një tablo të gjallë, ku çdo hap të çon drejt rrënjëve të lashtësisë dhe bukurisë së paprekur.
Kjo krahinë malore, me relievin e saj madhështor dhe historinë e pasur, përbën një gur të çmuar në mozaikun kulturor e natyror të Shqipërisë.
Ajo mban emrin “Tomorrica e Zezë”, jo për të errësuar, por për të dëshmuar veçorinë e saj të dallueshme.
Tomorrica ndahet në dy krahina: Tomorrica e Bardhë, që shtrihet nën juridiksionin e Skraparit, dhe Tomorrica e Zezë, që i takon krahinës së Gramshit.
Emrin “e Zezë” e ka marrë nga gurët e errët dhe pyjet me pisha të zeza, që i japin peizazhit një pamje madhështore e të thellë, duke e dalluar nga Tomorrica e Bardhë.
Megjithatë, natyra e saj, me lumenjtë e kristaltë, pyjet e dendura dhe fushat e blerta, i fal çdo vizitori jo errësirë, por ngjyra jete dhe shprese.
Fshatrat dhe shpirti i Krahut
Në gjirin e Tomorricës shtrihen fshatra të lashtë e fisnikë si Skënderbegasi, Kullollasi, Bletes, Vidhani, Kotke, Ermenji, Simani, Lemnusha.
Çdo fshat ka historinë e tij, zakonet dhe mikpritjen që e bëjnë këtë trevë të veçantë.
Teqja e Shemërdhenjtnjë teqe me histori dhe rëndësi të veçantë shpirtërore dhe kulturore, një vend takimi dhe reflektimi që ruan traditat dhe besimet e popullit të kësaj zone.
Trashëgimia dhe Turizmi
Tomorrica e Gramshit është një thesar i pashfrytëzuar për turizmin natyror dhe kulturor.
Lumenjtë e saj të kristaltë, pyjet e dendur, dhe malet që rrethojnë zonën ofrojnë mundësi të arta për ecje malore, turizëm malor dhe eksplorime kulturore.
Teqja e Shemërdhenjt, përveçse një vend i besimit dhe qetësisë shpirtërore, është gjithashtu një destinacion që të tërheq me historinë dhe përshpirtjen që mbart.
Turizmi këtu nuk është vetëm shëtitje, por një udhëtim drejt rrënjëve, kulturës dhe harmonisë me natyrën.
Poezi
Ti nuk je e zezë, Tomorrica ime!…
Tomorrica ime, me gurë e pisha,
Me shpresë dhe dritë të bardhë,
Fshatra të heshtur, shpirt i gjallë,
Histori që rrjedh si ujë në zallë
Skënderbegas, Kullollas e Vidhani,
Zëra që mbeten në kujtime të gjata,
Siman e Ermenji, Lemnush e bletës,
Këngë që s’vdesin, fluturim mbi male.
Ti s’je e zezë, Tomorrica ime,
Je gjurmë shprese në gurë të rrallë,
Një thesar që pret të zbulohet,
Një zemëren time rreh me mallë
Mali i Koshnicës, si në përrallë.
Nën kupolën e kaltër, si dje edhe sot,
Retë që valëviten, si këngë në ajër,
Mbartin legjenda mot e mot!
Korrik, 2025